Kocanın Şirketlerinden Aldığı Ödeme ve Kar Paylarının Belirlenmesi Gerekir

YARGITAY 8. HUKUK DAİRESİ

E. 2010/714 K. 2010/6144 T. 16.12.2010

DAVA: Davacı-karşı davalı R. İ.ile davalı-karşı davacı E. U. aralarındaki katkı payı ve katılma alacağı davasının kısmen kabulüne ve kısmen reddine dair Kayseri 3.Aile Mahkemesinden verilen 14.04.2009 gün ve 1057/438 sayılı hükmün duruşma yapılması suretiyle Yargıtay'ca incelenmesi taraf vekilleri taraflarından istenilmiştir. Dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 17.11.2009 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü temyiz eden davacı-karşı davalı R. İ.vekili ve davalı-karşı davacı E. U. vekili geldiler. Duruşmaya başlanarak temyiz isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan ve hazır bulunanların sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosyadaki eksik hususların ikmali için mahal mahkemesine iadesine karar verilmesine takiben eksiklik tamamlanmış olmakla dosya yeniden incelendi gereği düşünüldü:

KARAR: Davacı-karşı davalı R. U. ( İ. ) vekili, tarafların 1985 yılında evlendiklerini, aralarında geçimsizlik çıkması nedeniyle 2004 yılında boşanma davası açıldığını, evlilik birliği içerisinde edinilen Tekirdağ'daki 2109 ada 1 parsel üzerindeki 16 nolu bağımsız daire, aynı parsel üzerindeki A ve B bloktaki arsalar, 1432 ada 10 parsel üzerindeki 3 ve 7 nolu bağımsız bölümler ile Kayseri'de bulunan 1863, 644 parseller ile 3426 ada 10 parseldeki 36 nolu bağımsız bölüm ve 854 ada 1660 parsel üzerindeki 11 nolu bağımsız bölüm, davalı adına kayıtlı 39 LP ... plakalı minibüs, 39 LY ... ve 38 DE ... plakalı traktörler, davalıya ait inşaat ve maden şirketlerinden elde edilen gelirler ile Kayseri Belediye'sine yapılan işlerden kaynaklanan alacaklar ve iş makinelerinin değeri üzerinden fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak üzere toplam 400.000 TL alacağın davalıdan alınmasına karar verilmesini istemiş, davacı R. vekili, 08.03.2006 tarihli dilekçesiyle, taleplerinin 01.01.2002 tarihinden sonra edinilmiş mal ve alacaklara yönelik olduğunu, mal ayrılığı rejimi döneminde edinilen mallar yönünden bir istekte bulunmadıklarını ileri sürerek taleplerini sınırlandırmış, karşı davanın yerinde olmadığını bildirerek davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.

Davalı –karşı davacı E. U. vekili, asıl davanın yersiz olduğunu, evlilik birliği içerisinde edinilen taşınmaz ve araçlar üzerinde davacının katkısı bulunmadığını açıklayarak asıl davanın reddine karar verilmesini savunmuş, evlilik birliği içerisinde edinilen 3092 ada 3 parsel üzerindeki 9 nolu dairenin 19.01.2001 tarihinde vekil edeni tarafından alınarak davalı eş R. adına tescil edildiğini, bütün ödemelerin vekil edeni tarafından yapıldığını, davalı R.'nin aldığı emekli ikramiyesi, Ziraat Bankası hesabında bulunan 40.000 TL emekli olduğu tarihe kadar aldığı maaş ile emekli olduğu tarihten boşanma tarihine kadar almış olduğu emekli maaşı üzerindeki katılma alacağı toplamından oluşan 115.000 TL alacağın davalıdan alınmasına karar verilmesini istemiştir.

Mahkemece, davanın kısmen kabul kısmen reddine, davacı R.'nin talebinin edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemdeki malvarlığına ilişkin olup 1863 ve 644 parsellerin tasfiye tarihindeki, 39 LP ... plakalı minibüsün sürüm tarihindeki toplam değerleri üzerinden belirlenen 60.183.45 TL katılma alacağı ile davalı-karşı davacı E.'ın davalı R.'nin emekli ikramiyesi üzerinden karşı davacı E. lehine belirlenen katılma alacağının TMK.nun 236.maddesi uyarınca mahsubu ile belirlenen 59.769.3 TL katılma alacağının tasfiye tarihinden geçerli yasal faiziyle birlikte davalı E. U.'dan alınarak davacı R.'ye verilmesine,asıl davacı ile karşılık davacının sair taleplerinin reddine karar verilmesi üzerine; hüküm, davacı-karşı davalı R. vekili ile davalı-karşı davacı E. U. vekili tarafından duruşma istekli olarak temyiz edilmiştir.

Taraflar, 14.03.1985 tarihinde evlenmiş, 20.09.2004 tarihinde açılan boşanma davasının kabulüne ilişkin hükmün kesinleşmesi üzerine 28.01.2005 tarihinde boşanmışlardır. TMK.nun 225.maddesinin 2.fıkrasına göre evliliğin boşanma ile sona erdirilmesi durumunda, eşler arasında mal rejimi boşanma davasının açıldığı tarih itibariyle son bulur ( TKM.m.225 ). Sözleşme ile başka mal rejimi seçilmediğinden 01.01.2002 tarihine kadar 743 sayılı MK.nun 170.maddesi gereğince mal ayrılığı, bu tarihten mal rejiminin sona erdiği boşanma davasının açıldığı 20.09.2004 tarihine kadar ise, 4721 sayılı TMK.nun 202.maddesi uyarınca yasal edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir. Asıl davada, dava konusu olan Tekirdağ'daki taşınmazlar 1990 yılında yapılan kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı olarak 2019 ada 1 parsel üzerindeki 16 nolu daire ile A ve B bloktaki arsalar 04.06.2002 tarihinde, 1432 ada 10 parsel üzerindeki 3 ve 7 nolu işyerleri 18.03.2005 tarihinde, Kayseri'de bulunan 644 parsel ile 1863 parsel boşanma davasının açıldığı tarihten önce 09.02.2004 tarihinde, 3426 ada 10 parsel ile 854 ada 1660 parseldeki 11 nolu bağımsız bölüm boşanma davasının açıldığı tarihten sonra 02.11.2004 ve 18.11.2004 tarihlerinde, 39 LP ... plakalı minibüs 05.08.2004 tarihinde, 39 LY ... ile 38 DE ... plakalı traktörler mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu 05.02.1999 ve 30.05.2001 tarihlerinde satın alma yoluyla davalı-karşı davacı E. U. adına, birleşen dosyada dava konusu edilen 3092 ada 3 parsel üzerindeki 9 nolu bağımsız bölüm 19.01.2001 tarihinde tahsis yoluyla davacı-karşı davalı kadın R. adına tescil edilmiştir. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, davacı-karşı davalı R., 16.09.2003 tarihinde emekli olmuş ve 20.081.5 TL emekli ikramiyesi almıştır. Dava konusu mal varlığının bir bölümü mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu 01.01.2002 tarihinden önce, bir bölümü ise, edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde alınmış olup, davacı R. vekilinin talebi, 01.01.2002 tarihinden sonra edinilen mal varlığına ilişkin olup edinilmiş mallara katılma alacağı davası niteliğinde, davalı-karşı davacı E. U. vekilinin talebi, 3092 ada 2 parsel üzerindeki 9 nolu bağımsız bölüm yönünden katkı payı alacağı, emekli ikramiyesi, maaş ve bankadaki mevduat yönünden katılma alacağı niteliğinde bulunmaktadır.

Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine ve takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına, davacı R. vekilinin talebinin 01.01.2002 tarihinden sonra edinilmiş mallara ilişkin bulunduğuna, 3092 ada 2 parsel üzerindeki 9 nolu bağımsız bölümün 19.01.2001 tarihinde tahsis yoluyla davalı R. adına tescil edildiğine, taşınmaza ait tüm ödemelerin davalı koca tarafından yapılarak taşınmaz davacı kadın adına tescil edildiğine, ileri sürülen bu nitelikteki bir işlemin Borçlar Kanununun 234 ve devamı maddeleri gereğince gizli bağış niteliğinde kabul edilmesi gerektiğine ve Borçlar Kanununun 244 ve devamı maddeleri gereğince bağıştan rücuyu öngören usulüne uygun olarak açılmış bir dava ve istek de bulunmadığına, edinilmiş mal niteliğindeki 1863 ve 644 parsel ile 39 LP ... plakalı minibüs üzerindeki kadının katılma alacağı ile davacı-karşı davalı R.'nin bakiye yaşam süresi nazara alınarak emekli ikramiyesi üzerinden hesaplanan kocanın katılma alacağı usulüne uygun belirlendiğine ve TMK.nun 236.maddesi uyarınca yapılan mahsup sonucu davacı kadının katılma alacağı tespit edildiğine davacı-karşı davalı R.'nin emekli olduğu tarihe kadar ki maaşı ile emekli olduğu tarihten boşanma davasının açıldığı tarihe kadar ki emeklilik maaşının evlilik süresince müşterek çocukların eğitim ve bakım giderleri ile evin müşterek ihtiyaçlarına harcandığı anlaşıldığına, davacı-karşı davalı R. adına bankalarda kayıtlı para bulunmadığı bildirildiğine,davalı koca E. adına kayıtlı iş makinesi olmadığına ve dava konusu 3426 ada 10 parsel üzerindeki işyeri ile 854 ada 1660 parsel üzerindeki 11 nolu bağımsız bölümün boşanma davasının açıldığı tarihten sonra davalı koca tarafından edinildiğine, bu taşınmazların edinilmesine davacı kadının kişisel mallarıyla katkıda bulunduğu ileri sürülmediğine, dava konusu 39 LY ... ve 38 DE ... plakalı traktörlerin mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu dönemde davalı koca tarafından edinildiğine, davacı kadın tarafından mal ayrılığı rejimi döneminde edinilen mal varlığına ilişkin dava ve istekte bulunulmadığına göre, davacı-karşı davalı R. vekilinin aşağıda belirtilen hususlar dışındaki temyiz itirazları ile davalı karşı davacı E. U. vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddiyle yukarıda açıklanan mal varlıklarına ilişkin davaların kabul ve reddine ilişkin hüküm bölümlerinin saptanan nedenlerle ONANMASINA,

Davacı-karşı davalı R. vekilinin kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı olarak davalı koca adına tescil edilen Tekirdağ'daki taşınmazlar ile davalının yöneticisi olduğu Sin-Ka İnşaat Ltd. Şti. ve Dinamik Madencilik Ltd. Şirketinden elde ettiği gelirler ve davalının ortağı olduğu şirket tarafından 01.01.2002 tarihinden boşanma davasının açıldığı tarihe kadar Kayseri Büyükşehir Belediyesinden aldığı hak edişlere ilişkin temyiz itirazlarına gelince; mahkemece bu taleplere ilişkin davaların reddine karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme karar vermeye yeterli değildir.Dava konusu Tekirdağ'da bulunan 2109 ada 1 parsel üzerindeki 16 nolu bölüm ile aynı parsel üzerinde bulunan A ve B bloklardaki arsalar ile 1432 ada 10 parseldeki 3 ve 7 nolu bağımsız bölümler 1990 yılında yapılan kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca davalı koca adına tescil edilmiştir. Kat karşılığı inşaat sözleşmesinde, arsa sahiplerine ait dairelerin 1998 yılında teslimi öngörülmüş, ancak; sözleşmede taraf olan davalı kocanın inşaatı süresinde bitirememesi ve dairelerdeki eksiklikler üzerine, arsa malikleri tarafından 2000 yılında Tekirdağ Asliye Hukuk Mahkemesinde tazminat davası açılmış ancak, dosyanın takip edilmemesi nedeniyle HUMK.nun 409/5.maddesi uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.Anılan bu parseller edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu 04.06.2002 tarihinde davalı koca adına kat irtifakı kurulmuş olup, mahkemece, kat karşılığı inşaat sözleşmesinin ifa edildiği ve sözleşme gereklerinin yerine getirildiği tarih, bir başka anlatımla bu taşınmazların davalı kocanın mülkiyetine girdiği tarih ile bağımsız bölümler ve arsaların teslim tarihleri üzerinde durulmamış, taşınmazların kişisel malı ya da edinilmiş mal niteliğinde olup olmadığı üzerindeki duraksama giderilmemiştir. Bu hususlar olayın çözümünde önem taşımaktadır.

Bundan ayrı; davalı koca evlilik birliği süresince ortağı ve yöneticisi olduğu madencilik ve inşaat şirketi aracılığı ile ticari faaliyette bulunarak kar elde etmiş, Kayseri Büyükşehir Belediyesine iş yapmak suretiyle 01.01.2002 tarihinden boşanma davasının açıldığı tarihe kadar hakedişlere hak kazanmıştır. Mahkemece davalının anılan yollarla gelir elde edip etmediği araştırılmamış, davacı kadının katılma alacağı olup olmadığı üzerinde durulmamıştır. Mahkemece yapılacak iş; Tekirdağ'da bulunan 2109 ada 1 parsel üzerindeki bağımsız daire ve arsaların 1432 ada 10 parsel üzerindeki 3 ve 7 nolu bağımsız bölümlerin hangi tarihte edinildiği, davalının kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca edinimi hangi tarihte yerine getirdiği ve taşınmazların mülkiyetinin hangi tarihte davalı kocaya geçtiğinin kuşkuya yol açmayacak şekilde belirlenmesi, tüm taşınmazlara ait tapu kayıtlarının ilk oluşturulduğu günden itibaren, intikaller ve iktisap sebepleri de gösterilecek biçimde Tapu Sicil Müdürlüğünden getirtilerek dosya arasına konulması, davalının ortak ve yönetici olduğu madencilik ve inşaat şirketinin gerek sermayesinden elde ettiği kar gerekse yöneticilikten dolayı ücret ile Belediyeden elde ettiği hakedişlerin tarihleri dikkate alınarak davacı kadının bu malvarlıkları üzerindeki katılma alacağının belirlenmesi gerekmektedir.

Davacı R. vekili tarafından açılan dava, TMK.nun 202, 218, 219, 231, 235 ve 236 maddeleri gereğince açılan yasal edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemde edinilmiş malvarlığı üzerindeki katılma alacağı isteğine ilişkindir. Yukarıda ada ve parsel numarası açıklanan Tekirdağ'da bulunan taşınmazlar edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu 04.06.2002 tarihinde kat irtifakı yoluyla davalı koca adına tescil edilmiştir. O halde; davacı vekilinin talebi nazara alınarak Tekirdağ'da bulunan taşınmazların davalın mülkiyetine geçtiği tarih ile yapıların tamamlanıp teslim alındığı tarihlerin usulüne uygun olarak tespiti, davalı adına kayıtlı inşaat ve madencilik şirketlerinin aktif ve pasifler ile 01.01.2002 tarihinden boşanma davasının açıldığı tarihe kadar davalı adına yapılan ödeme ve kar paylarının belirlenmesi gerekirse bu konuda uzman bilirkişilerden açıklamalı rapor alınması, ( konunun uzmanı üç kişiden kurulu bilirkişi heyetinden ) ondan sonra eklenecek değerlerden ( TMK.m. 229 ) ve denkleştirmeden ( TMK.m.230 ) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere davalı eşin edinilmiş mallarının ( TMK.m.219 ) toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan artık değerin ( TMK.m.231 ) yarısı üzerinden ( TMK.m.236/1 ) tarafların kazanılmış hakları da gözönünde tutularak davacı kadının katılma alacağının hükme bağlanması gerekmektedir. Yukarıda açıklanan araştırma ve incelemeler yapılmadan yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.

SONUÇ: Davacı–karşı davalı R. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 2109 ada 1 parsel üzerindeki daire ve arsa ile davalının ortağı ve yöneticisi olduğu şirketlerden elde ettiği gelirlere ilişkin hüküm bölümlerinin açıklanan nedenlerle ve HUMK.nun 428.maddesi hükmü uyarınca BOZULMASINA, Yargıtay duruşmasının yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri uyarınca 625,00 TL avukatlık ücretinin davalı-karşı davacıdan alınarak Yargıtay duruşmasında avukat marifetiyle temsil olunan davacı-karşı davalıya verilmesine, aşağıda dökümü yazılı 65,00 TL peşin harcın onama harcına mahsubu ile kalan 3.504,05 TL'nın temyiz eden davalı-karşı davacıdan alınmasına ve 65,00 TL peşin harcın istek halinde davacı-karşı davalı R. İ.'e iadesine, 16.12.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.